18 sierpnia 2010

Zachar Prilepin - Patologie

Wydawnictwo: Czarne, 2010
Pierwsze wydanie: 2005
Liczba stron: 306
Tłumacz: Małgorzata Buchalik

Zostałam zmiażdżona tą książką. Nie mogę ochłonąć i nadal czuję adrenalinę we krwi. Są książki, które pozwalają czytelnikowi być turystą podróżującym przez historię, świat i obserwującym ludzkie losy. Ale w tej książce można poczuć się jak uczestnik wydarzeń. Jestem weteranem wojny Prilepina...

Moim kompanem był Jegor Taszewski, rosyjski żołnierz po 20-stce. Jedzie do Czeczeni walczyć. Cała jego historia ocieka strachem, nawet w trakcie niewinnej sytuacji Jegor ma ciągle wizje niebezpieczeństwa, wątpliwości co tam robi, analizuje czy rozwalą mu głowę teraz czy za godzinę. I wspomina chwile zwykłego życia, swoją dziewczynę, zazdrość o nią. Te fragmenty nie zakłócają całości opowieści, tylko bardzo udanie uzupełniają obraz głównego bohatera. Każdy z jego kolegów to silny, młody mężczyzna i każdy się boi, inaczej reagując na tę sytuację. Pewnie słyszeliście o tej sławetnej bratniej więzi, jaka tworzy się na wojnie pomiędzy żołnierzami. Tutaj zostało to genialnie pokazane. Wcale nie jakimiś górnolotnymi słowami, a jednak wreszcie zrozumiałam to niewypowiedziane uczucie. Porozumienie bez słów, znaczące milczenie, głupie kawały, ochota by nagle jak dziecko dotknąć czyjegoś żywego jeszcze ciała.
Widzę huśtawkę na placu zabaw. W słabym podmuchu wiatru brzęczy szyba na piętrze pod nami... Drzewo... Korona jakby gotowała się, mrugała na słabym ogniu... Ktoś kiedyś siedział pod tym drzewem, całował się na ławce. Czeczeński chłopak i czeczeńska dziewczyna... A może im nie wolno? Musze zapytać Hasana: czy wolno im się całować na ławkach pod drzewami na placach zabaw, czy u Czeczenów to w ogóle nie do pomyślenia.
Skąd myśmy się tu wzięli, skąd ja się tutaj wziąłem? Siedzimy pośrodku obcego miasta, całkiem sami, jak na dnie oceanu. Co pomyślałaby Dasza, gdyby dowiedziała się, gdzie teraz jestem...? (s.136)
Obawiałam się swojej reakcji na tę książkę, bo raz, że swoje zdanie na dwie wojny czeczeńskie mam już dawno ustalone i wiem na ten temat sporo, dwa, że autor jest kilometry dalej od moich własnych poglądów (co wynika z notki biograficznej na okładce). Nie wiedziałam czy będę w stanie obdarzyć sympatią głównego bohatera. A jednak szybko zaczęłam mu kibicować, zachwycać jego czułością wobec bliskich osób, przeżywać sukcesy i porażki całego oddziału... Solidaryzowałam się ze stroną, którą pokazano mi z bliska, ale nie straciłam z oczu kolei tej wojny: to, że dwie strony totalnie powariowały, że to patologia, która nigdy nie powinna mieć miejsca.

Zachwyciło mnie pisarstwo Prilepnia: dynamiczne, soczyste, łatwo odmalowujące emocje, jego mistrzowsko oddane ludzkie charaktery, nieprzegadane, a za to istotne dialogi, niesamowicie wciągająca fabuła (w tym mocny początek i wstrząsające zakończenie). Takiej literatury wojennej jeszcze nie czytałam, przypominało mi to jedynie (pod pewnymi względami) film "Helikopter w ogniu", tyle że książka jest znacznie bardziej głęboka i wymowna. Porównywana do "Na Zachodzie bez zmian" podobała mi się dużo bardziej niż ta klasyczna już pozycja. Bardzo chciałabym przeczytać jego Sańkja. I pomyśleć, że przechadzając się po księgarni, chyba nie wypatrzyłabym sama takiego skarbu!

Patologie wydano porządnie, tekst zawiera zaledwie cztery małe błędy edytorskie. Okładka lepiej prezentuje się na żywo niż jako zdjęcie (projekt Kamila Targosza, nazwisko, które zapisałam sobie kilka lat temu w komórce!). Ale najlepsze jest tłumaczenie: idealnie dopasowujące rosyjskie wyrażenia potoczne i zastępujące je też potocznymi polskimi. Dzięki temu nie ma żadnej sztuczności, można zapomnieć o narodowości bohaterów, staje się ona uniwersalna. Gorąco polecam, ważna książka, obok której trudno przejść obojętnie!

Ocena: 6/6

13 komentarzy:

  1. Bardzo sympatyczna, trafna recenzja. Zgadzam się z tym, co Pani w pisze. Przesłałem Prilepinowi link do Pani blogu. Szkoda tylko że nie umie po-polsku, ale recenzja tak mi się podoba, że może mu ją przetłumaczę :)

    OdpowiedzUsuń
  2. Bardzo dziękuję za te słowa, jest mi niezmiernie miło :)

    OdpowiedzUsuń
  3. "Sańkja" - to też doskonała książka - ale podejrzewam że będzie trudniejszą lekturą niż "Patologie". Prilepin jest też autorem genialnych opowiadań. Dwa ma na swojej stronie internetowej po-polsku.Polecam:http://zaharprilepin.ru/ru/knigi/zabjca-i-jego-may-przyjaciel.html

    OdpowiedzUsuń
  4. Świetna recenzja. Uwielbiam wydawnictwo Czarne za takie książki.. o krajach nękanych wojnami, o przeżyciach ludzi żyjących w tych krajach.. Zawsze jest wyraziście i mocno. Tego autora jeszcze nie znam. Na pewno sięgnę.

    OdpowiedzUsuń
  5. Dziękuję. Cieszę się, że mogłam zachęcić. Ja tymczasem znalazłam dostęp do jego Sańkji.

    OdpowiedzUsuń
  6. Poszło piorunem, co? Bardzo ładnie. A tła mają do wyboru do koloru. Te deski są sympatyczne. Tylko co zauważyłam - to, co mnie się podobało, bo tematyczne (jakieś literki, książki, itp.) już pozajmowane i są na innych blogach, więc nie małpowałam. Ale może oni zmieniają od czasu do czasu? Aż sama muszę to sprawdzić.
    Pracuj, pracuj, ślicznie masz.

    OdpowiedzUsuń
  7. Zaczęłam zaglądać i kolory mi się sypnęły:)
    Ale już niech tak zostanie. A to wszystko przez Ciebie!
    W każdym razie oni tła zmienili - teraz są inne obrazki, niektóre stare zostały, doszło kilka nowych. Czyli trzeba tam zaglądać od czasu do czasu:)

    OdpowiedzUsuń
  8. Haha, dzięki :) Faktycznie, trzeba zaglądać. Na jesień zrobię sobie te piękne liście. I w ogóle można sobie niemal do nastroju dobierać :]

    OdpowiedzUsuń
  9. Rozumiem kornwalio, że zajmujesz się pisaniem recenzji zawodowo? Czy ten talent się marnuję?:))
    Ja nie bardzo umiem pisać o książkach i bardzo mi przykro z tego powodu. Chyba, że coś jest bardzo bardzo niedobrego jak na przykład Klara Izy Kuny ("recenzja" na blogu).
    Bardzo lubię wydawnictwo Czarne ale czasem się boję po nie sięgać. W zeszłym roku przeczytałam książkę "Jak żołnierz gramofon reperował" Sasy Stanisić polecam. Z serii europejki powaliła mnie na łopatki "Kolekcja namiętności" Natalii Sniadanko aż zgłodniałam hihi

    OdpowiedzUsuń
  10. Ależ przeorałaś mojego bloga ;)
    Nie, nie piszę zawodowego, od samego początku zaznaczyłam, że to są moje amatorskie zabawy. Dziękuje za słowa uznania, przydadzą się, regularnie dochodzę do wniosku, że upadłam na łeb z tym moim Mikropolis ;)

    OdpowiedzUsuń
  11. Lubię zostawiać swoje ślady tu i ówdzie:) Naprawdę masz talent Kobieto masz:))

    OdpowiedzUsuń
  12. Cieszę się, że Ci się podoba :]

    OdpowiedzUsuń

Jak powiedział Tuwim "Błogosławiony, który nie mając nic do powiedzenia, nie obleka tego w słowa" :)